Excursie voorjaar 2013

Excursie voorjaar 2013

Op 7 juli 2013 bezochten wij de kastelen van Turnhout en Oostmalle (De Renesse).
Een prachtige dag met volop zon en een fantastische sfeer.

Kasteel van Turnhout

Het oorspronkelijk uiterlijk van wat altijd als een ‘jachtslot’ van de hertogen van Brabant wordt omschreven, blijft onduidelijk. In de jaren dertig van de veertiende eeuw samen met de stad Turnhout verwoest door Jan van Saffenberg naar aanleiding van een conflict met de hertog om Heusden. Heropgebouwd op de naar het zich laat aanzien huidige grondslag; een vierkante waterburcht met drie vleugels, een zware uitspringende hoofdtoren op de zuidwesthoek, een kleinere toren op het noorden en een vierkante poorttoren aan de oostzijde. In de zestiende eeuw door de Keldermansen verbouwd tot een paleis voor Maria van Hongarije. Na 1648 in het bezit van de Oranjes (Amalia van Solms), hoewel gelegen in de Zuidelijke Nederlanden. De oorlogsschade opgelopen tijdens de Nederlandse Opstand werd gedeeltelijk hersteld door de bekende bouwmeester Pieter Post die een beperkte verbouwing in classicistische stijl doorvoerde. Verdere voltooiing volg-de onder stadhouder-koning Willem III. Sinds de Franse Tijd publiek eigendom. In gebruik geweest als gevangenis, momenteel als gerechtshof. Rond 1920 gerestaureerd in een neo-Brabantse stijl (met niet-originele speklagen), geïnspireerd door het roemrijke zestiende-eeuwse verleden. Daarbij werd het interieur sterk aangepast voor de huidige functie (muurschilderingen, beeldhouwwerk). Bouwhistorisch onderzoek maakte echter duidelijk dat veel van het muurwerk nog veertiende-eeuws is en wist een aantal architecturale details uit die periode in het zicht te laten.

Kasteel De Renesse - Oostmalle

In het Engels park van het Domein De Renese verheft zich een slot met een gecompliceerde bouwgeschiedenis. Het oudste deel (de ronde 'donjon') gaat terug tot het midden van de vijftiende eeuw en hoorde tot het eerste kasteel ter plaatse, gebouwd door Willem van Berchem. Het werd platgebrand tijdens de Gelderse oorlogen. In 1542 volgde een uitgebreide herbouw door Jan van Renesse. Hierbij werd de oude ronde toren nu onderdeel van een voorburcht met tegelijk een geheel andere oriëntatie, zoals enkele dichtgemetselde vensters aangeven. Iets zuidelijker verrees een nieuwe hoofdbrucht (het Opperhof) in renaissancestijl op rechthoekige grondslag met vier kleine uitspringende veelhoekige hoektorens.  Leenheren van Oostmalle als de Bredase Nassau's, ook Willem van Oranje, waren regelmatig te gast. De Nederlandse Opstand luidde het verval in en in 1793 werd de hoofdburcht volledig afgebroken.
De voorburcht daarentegen werd in 1830 herschapen in een gerieflijk landhuis in empirestijl. De laatste grote wijziging kwam rond 1920 met de verbouwing in Vlaamse neorenaissancestijl van de rechtervleugel door graaf Maximilaan de Renesse-Breidbach. De zestiende-eeuwse linkervleugel en de oudere ronde toren bleven daarbij gespaard.
In 1983 werd het domein aangekocht door de gemeente Malle voor culturele doeleinden. In 1984 kom archeologisch onderzoek de funderingen van het voormalige Opperhof blootleggen (nu geaccentueerd in het park).
Het interieur dateert voornamelijk uit de laatste bewoningsfase. Uniek daarbij is echter de vijftiende-eeuwse houten schouwbalk met een toernooivoorstelling.