|
Cuijk
Museum Ceuclum is gevestigd in de laatvijftiende-eeuwse kerktoren, staande naast de neo-gotische herbouw van de kerk zelf. De toren, als opvolger van een romaanse voorganger, staat precies midden op het voormalige rondlopende burchtterrein van de heren van Cuijk. Die burcht, waarschijnlijk een motte met een tufstenen ringmuur aan de voet, werd verwoest in 1133 en nooit heropgebouwd. De geringe resten ervan werden zichtbaar tijdens de opgraving van twee opeenvolgende Romeinse forten op diezelfde plaats in de jaren zestig. Cuijk bezat een brug in de Romeinse tijd en was daarmee een belangrijke schakel in de route Maastricht - Nijmegen.
De familie Van Kuyc had ook belangrijk bezit in het centrale rivierengebied. Onlangs werden in Geldermalsen (Borchmalsen) aanwijzingen gevonden voor een haar toebehorende vergelijkbare burchtaanleg met een ovale hoogte omgeven door een tufstenen ringmuur.
Graefenthal
In 1248 stichtte graaf Otto II van Gelre het Cisterciënserinnenklooster ’s-Gravendal (“Vallis Comitis”) in zijn bestaande burcht Rott aan de Niers. Hoe die burcht er uit heeft gezien, weten we niet. Het klooster diende als adellijk vrouwenklooster (16 kwartieren!) en als grafelijke/ hertogelijke begraafplaats van Otto II (1229-1271) tot en met Reinoud III (1343-1361/1371) en hun directe familie. In 1473 kwam het klooster in Kleefse handen en verloor het veel van zijn betekenis. Het definitieve einde kwam in de Franse Tijd (1802).
Op het ruime omgrachte terrein zijn de volgende overblijfselen van belang:
- De noordelijke vleugel van de kruisgang van het kapittelhuis (ca. 1475). Op de sluitstenen van het gewelf de wapens van Gelre, Arendal, Van Redinchoven, Van Vlodrop, Van Rossum, Van Dornick, Van Alpen en Tingnagel.
- Het restant van het grafmonument van Otto II.
- Het poortgebouw en de duiventoren.
Sinds kort is Graefenthal in gebruik voor horeca en andere activiteiten. Op 16 juli was er ook een Land- en Countrymarkt.
Cuijk: museum Ceuclum
Kasteel d’Oultremont (voorheen ‘Het Roze Kasteel’ van “Het Land van Ooit”).
Dat wil zeggen in de staat zoals het zich nu bevindt, nadat de gemeente Heusden het in 2008 overnam na het sluiten van het pretpark. Er zijn plannen om het gebied her in te richten als “De Poort van Heusden”, maar het lijkt ons interessant de huidige situatie eens in ogenschouw te nemen. De context van een verlaten pretpark heeft daarbij ook wel wat.
D’Oultremont gaat terug tot een mogelijk 15de-eeuws kasteelcomplex, dat ook wel het Huis Steenbergen werd genoemd. Het viel onder Nieuwkuijk, maar was bezit van de familie Van Haestrecht, de heren van Drunen. Het ging over naar de familie Van Wassenaar en in 1707 via huwelijk naar de familie d’Oultremont. Daar bleef het tot het goed in de jaren ’80 van de 20ste eeuw werd verkocht om te worden ingepast in “Het Land van Ooit”.
Het oorspronkelijke kasteel is in 1795 afgebrand. Uiterlijk en plattegrond hiervan zijn onbekend, maar vermoedelijk zitten de funderingen nog in de grond.
Wat we nu te zien krijgen is in feite het poortgebouw (van de voormalige voorburcht), dat omstreeks 1875 fors werd verbouwd om een woonfunctie te krijgen als buitenverblijf voor de familie d’Oultremont die daarvoor (en vaak ook nog daarna) in België verbleef. De opzet met twee flankerende veelhoekige torentjes aan weerszijden van de ‘poort’ bleef daarbij behouden. De dienstvleugel links werd hoger opgetrokken en voorzien van twee arkeltorentjes. Voor het in 1989 geopende pretpark werd het gebouw roze geschilderd (ondanks protesten) en voorzien van een grote serre.
|
