|
Najaarsexcursie 2012: bustocht Zuid-Brabant
Op zondag 28 oktober 2012 namen 36 leden en introducés deel aan de najaarsexcursie naar Zuid-Brabant. Bezocht werden de unieke woontoren van Ter Heyden bij Rotselaar en de fraaie veelhoekige waterburcht van Horst bij St.-Pieters-Rode.
Horst werd voor het laatst door onze vereniging bezocht in 2002. Inmiddels zijn de resultaten van archeologisch en bouwhistorisch onderzoek verwerkt en is men begonnen met de restauratie. Ter Heyden was altijd voor het publiek gesloten, maar sinds kort bestaat er een mogelijkheid tot rondleiding.
Met deze twee objecten kregen de deelnemers een aardige kijk op het kastelenbestand in Vlaams-Brabant.
Rotselaar: woontoren Ter Heyden
De unieke woontoren heeft de vorm van een vierkante toren met vier overhoeks geplaatste grote holle steunberen, waardoor het grondplan van een Grieks kruis ontstaat. Onderzoek wees uit dat de toren ouder is dan lang werd gedacht. Hij zal in eerste aanleg gebouwd zijn door Gerard II van der Heiden (vermeld 1318-1380), drossaard van Brabant.
Na een gedeeltelijke verwoesting tijdens de opstand tegen Maximiliaan van Oostenrijk in 1488 zal het tot 1619 duren voor het herstel ter hand wordt genomen. Die restauratie geeft de toren zijn huidige bovenverdieping en dakbekroning.
Inwendig biedt de toren met zijn vijf verdiepingen allerlei bouwkundige details waar het de schouwen en latrines betreft. De in de zeventiende eeuw sterk verbouwde weergang bezit nog zijn werpgaten.
Een bruggetje verbindt de toren met de bijgebouwen, waarvan de woonvleugel uit de zeventiende eeuw dateert. Andere bijgebouwen boden plaats aan een voormalige brouwerij.
Sint-Pieters-Rode: Kasteel van Horst
Vanuit een oudere hof (dertiende eeuw) van de ridders Van Horst ontstond in de veertiende eeuw een complex met zaal (aula), woonkamer (camera) en toren (‘donjon’). Op de funderingen hiervan verrees in 1420-1430 een herbouw met nagenoeg hetzelfde grondplan. De aansluitende weermuur met poortgebouw gaf het geheel een veelhoekige plattegrond. De verbouwing werd gerealiseerd door Amelric Pynnock, een rijke patriciër uit Leuven. De imposante toren met zijn smalle muurtrappen, ontvangstruimte, overdekte weergang en spuwers illustreert zijn doorstoten tot de ambtsadel.
De opstand van 1488/89 zette ook dit slot letterlijk in de brand. De toren werd echter snel hersteld en kreeg zijn huidige spits. Het
slot werd herhaaldelijk verbouwd, maar steeds op het oude grondplan. In de zestiende eeuw werd het sterk gemoderniseerd. In de zeventiende eeuw verrezen de huidige twee westvleugels en een kapel naast de toren (op balken).
Een bijzonderheid vormen de Renaissance stucplafonds op de eerste verdieping van het woongedeelte.
Het verval van de laatste eeuwen is gelukkig gekeerd. Sinds 1996 is de Stichting Vlaams Erfgoed (nu Erfgoed Vlaanderen v.z.w.) verantwoordelijk voor het beheer. Er is in de bijgebouwen een bezoekerscentrum ingericht en er zijn horeca-activiteiten.
Het slot is landschappelijk schitterend gelegen in een grote waterpartij en een bosachtige omgeving.
Kasteel van Horst
|
